Przez całe lata naszego dorastania zarządzania własnymi pieniędzmi mogliśmy uczyć się odkładając do świnki-skarbonki, oszczędzać w SKO (Szkolna Kasa Oszczędności), czy mniej lub bardziej umiejętnie decydować o własnym kieszonkowym.
Przy dzisiejszym szybkim tempie zmian banki proponują różne rozwiązania, dostępne również dla najmłodszych.
Praktycznie od momentu ukończenia przez dziecko 13 roku życia, a co za tym idzie, nabycia ograniczonych praw, ma ono możliwość skorzystania z rozwiązań proponowanych przez banki, do których należą: konta osobiste, karty płatnicze (karta płatnicza, karta do płatności internetowych czy karta kredytowa jako dodatek do karty kredytowej rodziców) czy konta oszczędnościowe. Dzięki temu już od najmłodszych lat może się ono uczyć zarządzania własnymi finansami, odpowiedzialności – i to w praktyce. Banki, czyniąc swoją ofertę dostępną również dla najmłodszych, stosują różne rozwiązania prawne: dziecko może być albo posiadaczem rachunku bankowego, albo pełnomocnikiem do konta rodziców lub innej osoby dorosłej. Niektóre z rozwiązań, np. karty przedpłacone, są w zasięgu dzieci jeszcze młodszych od 13-latków.
Przyjrzyjmy się najpopularniejszemu z rozwiązań finansowych dla dzieci, a mianowicie rachunkowi bankowemu. Aby otworzyć dla dziecka rachunek bankowy, rodzic powinien udać się z dzieckiem do banku, gdzie po okazaniu dokumentu tożsamości oraz legitymacji szkolnej dziecka, podpisze umowę rachunku. Dziecko – jako posiadacz konta – wraz z podpisaniem umowy bankowej i otrzymywaniem na konto wpływów, nabywa m.in. możliwość płacenia przez Internet, w sklepach czy wyciągania środków z bankomatu.
Przy kontach młodzieżowych opłaty za prowadzenie rachunku są zazwyczaj znacznie niższe niż dla dorosłych. Zazwyczaj banki j nie pobierają opłaty za prowadzenie rachunku i za przelewy, w szczególności internetowe. W większości przypadków funkcjonalność takich kont jest nieco mniejsza niż kont dorosłych. Niektóre banki stawiają wymóg, że aby dziecko posiadało rachunek, niezbędne jest posiadanie rachunku przez rodzica w ich banku.
Korzyści płynące z założenia konta dla dzieci są obustronne:
– dla banku – jest to przyzwyczajenie najmłodszych Klientów do korzystania z usług bankowych, a co za tym idzie, budowanie lojalności wobec marki,
– dla dzieci – ogromna wiedza na temat zarządzania własnymi pieniędzmi oraz działania systemu finansowego. Rodzic, przelewając kieszonkowe na konto dziecka, przyczynia się do budowania zdrowych nawyków zarządzania własnymi finansami już od najmłodszych lat. Dziecko nabywa praktycznych umiejętności decyzyjnych w zakresie dysponowania środkami finansowymi.
Część z kont proponowanych dzieciom to konta mające również funkcje kont oszczędnościowych – rodzice wpłacając środki dla dziecka, umożliwiają mu wypracowywanie kapitału poprzez utrzymywanie środków na koncie. Czasami taki młody posiadacz konta otrzymuje środki, które zbiera na konkretny cel – w takim przypadku tego typu konto jest jemu dedykowane. Uczy się w ten sposób oszczędzać. Najkorzystniejsze konto dla dzieci, z funkcją konta oszczędnościowego, ma Toyota Bank z oprocentowaniem 5%.
W przedstawionym zestawieniu kont dla najmłodszych można znaleźć cenne informacje na temat tego, który bank i w jakim zakresie proponuje najlepsze rozwiązania.
Kolejnym znaczącym rozwiązaniem bankowym, dedykowanym dzieciom i młodzieży – często powiązanym z rachunkiem bankowym, są karty.
Rodzaje kart dostępnych dla dzieci, z podziałem na wiek:
Do 13 lat
Karta przedpłacona z pieniądzem elektronicznym
13-18 lat
Karta przedpłacona
Karta do konta młodzieżowego
Karta do płatności w internecie
Karta dodatkowa do rachunku rodziców
Karta dodatkowa do kart kredytowych
18 i więcej lat
produkty bankowe dla dorosłych
Większość rozwiązań bankowych dziecko nabywa po ukończeniu 13 roku życia. Do 13 urodzin w zasięgu możliwości są karty przedpłacone. Jest to rodzaj karty, gdzie – jak sama nazwa wskazuje – rodzice lub inni chętni nabywają kartę z odpowiednim limitem na karcie, do jednorazowego wykorzystania lub z możliwością ponownych zasileń i przekazują taką kartę dziecku.
Funkcjonują dwa rodzaje kart przedpłaconych:
1) z doładowaniem kwoty (podobnie jak w przypadku doładowań telefonów)
2) z maksymalnym limitem do wykorzystania.
Obecnie karty przedpłacone proponowane są przez banki: ING i WBK, przy czym do korzystania przez młodsze niż 13-letnie dzieci – tylko WBK, w wersji karty z doładowaniem oraz karty upominkowej.
Poniżej kilka podstawowych zasad działania na przykładzie karty z doładowaniem WBK SA:
– koszt wydania 15 PLN (opłata jednorazowa)
– wartość środków do doładowania: kwota nie większa niż 150 Euro
– sposób doładowania: w oddziale banku lub przelewem na numer konta karty
– wersja karty z doładowaniem: tradycyjna karta z chipem lub karta zbliżeniowa
– możliwość dokonywania płatności w sklepach i Internecie, wypłata gotówki z bankomatu (za pobraniem prowizji).
Na prezent poleca się karty upominkowe, gdyż nie mają one danych osobowych, dane te wpisuje odbiorca. Ponadto różnią się one od kart z doładowaniem następującymi cechami:
– na stałą kwotę, z określonym limitem: od 50 PLN do 500 PLN bez możliwości doładowania
– koszt wydania w zależności od rodzaju karty: od 5 do 10 PLN
– nie ma możliwości wypłaty z bankomatu.
W banku ING z kart przedpłaconych dziecko może korzystać dopiero po ukończeniu 13 roku życia, po wcześniejszym podpisaniu umowy (w przypadku podarowania tej karty należy z odbiorcą podarunku pojawić się w oddziale banku i podpisać umowę) w wyniku czego karta jest spersonalizowana.
Trzynastolatek ma jednak dostęp do większej liczby rozwiązań finansowych, a nie tylko do kart przedpłaconych. Może on bowiem stać się posiadaczem swojego rachunku młodzieżowego wraz z kartą do tego rachunku (w zależności od banku – tradycyjne karty płatnicze lub do płacenia w internecie). I tutaj, w dowolnym zakresie, w zależności od stanu konta, będzie mógł dysponować środkami, korzystając z karty debetowej dołączonej do rachunku.
Alternatywą na posiadanie karty dla dziecka, które ukończyło 13 rok życia, poza własnych rachunkiem i kartami przedpłaconymi, jest ustanowienie go jako pełnomocnika rodzajowego do rachunku rodziców, również z jednoczesnym ustaleniem limitów do wypłat z bankomatu czy płatności w Internecie dokonywanymi przez dziecko. Przykładowo, dziecko posiada ustanowiony przez rodziców, na swojej karcie dodatkowej do ich konta, limit na wykorzystanie miesięczne środków na kwotę 600 PLN. Na mocy takiego pełnomocnictwa może ono zadysponować maksymalnie ustaloną przez rodziców kwotą, natomiast nie może swobodne korzystać z rachunku rodziców, np. nie może zalogować się do bankowości elektronicznej i dokonać przelewu czy wyciągnąć kwotę z banku na poziomie 5000 PLN.
Na podobnej zasadzie dziecko może otrzymać kartę dodatkową do karty kredytowej rodziców. Rodzice ustalają wcześniej maksymalny limit, do jakiego dziecko może zadłużyć się w ich rachunku kredytowym, oczywiście płatności dziecka powiększają dług rodziców. Odpowiedzialnymi za spłatę zadłużenia na karcie kredytowej są rodzice.
W tabeli dotyczącej kont można przeanalizować miesięczne koszty związane z utrzymaniem karty debetowej wydawanej do rachunku młodzieżowego przez poszczególne banki.
Jak widać, banki, przygotowując swoją ofertę, uwzględniły również uczestnictwo w rynku usług bankowych naszych najmłodszych członków rodziny. Każdy z Was, drodzy Rodzice, znajdzie dla siebie i swojego dziecka, jeżeli tak uzna, najlepsze rozwiązanie. Najważniejsze, że macie szanse poznać proponowane przez rynek produkty, i sami, w zgodzie ze swoim wychowawczym doświadczeniem dokonać wyboru tego, co chcecie zaoferować własnemu dziecku. Proszę pamiętać, że oferta bankowa jest zmienna i podejmując decyzję o wyborze należy ją dokładnie zweryfikować.
Joanna Antczak, niezależny doradca finansowy