„Muzeum Narodowe w Warszawie w świetle swoich dokumentów”.

„Jak powstawało Muzeum i jego zbiory” Wykłady towarzyszące Obchodom Roku Jubileuszowego MNW
maj 2012 – maj 2013, środa 17.30 – 18.30

I. Dzieje Muzeum

06.06.2012 Andrzej Szczepaniak, „Muzeum Narodowe w Warszawie w świetle swoich dokumentów”.
Multimedialny wykład prezentujący wybór najciekawszych dokumentów, które szczęśliwie się zachowały i są obecnie przechowywane w Archiwum MNW.
Dr Andrzej Szczepaniak – kierownik Archiwum MNW.
13.06.2012 Marcin Romeyko-Hurko, „Szlachetna emulacja ludzi dobrej woli. Jak obywatele stworzyli Muzeum Narodowe w Warszawie”.
Wykład prezentujący społeczne tło powstawania Muzeum i jego kolekcji, istniejącej w znacznej części dzięki darom tysięcy Polaków mieszkających w kraju i rozsianych na całym świecie. Przybliży on – na podstawie licznych zachowanych materiałów archiwalnych oraz z dzisiejszej perspektywy – postawy dawnych donatorów oraz genezę, dynamikę i skalę tego chlubnego, lecz nieznanego szerzej społecznego fenomenu.
Marcin Romeyko-Hurko – adiunkt w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW.
20.06.2012 Piotr Kibort „Na wieczną rzeczy pamięć” – gmach Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Zaprezentowana zostanie historia powstania obecnego budynku Muzeum, począwszy od pierwszych konkursowych projektów z 1924 roku, poprzez późniejsze plany rozbudowy i unowocześnienia gmachu. Przegląd koncepcji poprzedzi przypomnienie idei z 1919 roku stworzenia na Ujazdowie dzielnicy rządowej z gmachami muzealnymi.
Piotr Kibort – adiunkt w Gabinecie Rycin i Rysunków, specjalizuje się w historii rysunku polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem rysunków architektonicznych.

II. Wykłady dotyczące zagadnień konserwacji i opieki nad zbiorami:

27.06.2012 Dorota Ignatowicz-Woźniakowska, „Konserwacja muzealna w świetle działań konserwatorów Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Wykład przybliża problematykę opieki konserwatorskiej nad muzealiami w świetle działań konserwatorów na stałe związanych z Muzeum Narodowym w Warszawie.
Dorota Ignatowicz-Woźniakowska – Główny Konserwator MNW.
04.07.2012 Dorota Ignatowicz-Woźniakowska z zespołem, „Jak obchodzić się z dziełem sztuki”.
Czyli praktyczne porady jak między innymi przenosić dzieła sztuki.
11.07.2012 Dorota Ignatowicz-Woźniakowska z zespołem, „Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki – działania konserwatorskie dawniej i dziś”.
Konserwatorskie perypetie tego niezwykłego obrazu.
18.07.2012 Anna Lewandowska, „Wystawy monograficzne jako przyczynek prac konserwatorsko-badawczych. Historia, wiedza, potrzeba”.
Przybliżenie możliwości jakie dają wystawy monograficzne, które są jedyną z nielicznych okazji zgromadzenia dzieł jednego autora w jednym miejscu.
Anna Lewandowska – konserwator w Pracowni Konserwacji Malarstwa Sztalugowego MNW.
25.07.2012 Elżbieta Rosłoniec, „Określenie palety malarskiej i techniki twórcy w świetle badań materiałowo – technologicznych”.
Badania obiektów zabytkowych są niezbędne w procesie konserwacji i przydatne w ustaleniu autorstwa lub potwierdzeniu autentyczności dzieła. Identyfikacja pigmentów i spoiw malarskich pozwala określić miejsce i okres wprowadzenia ich do praktyki malarskiej. Stratygrafia różnicuje chronologicznie kolejne warstwy malarskie. Poznajemy historię obiektu. Określamy technikę wykonania.
Elżbieta Rosłoniec – laboratorium MNW.
01.08.2012 Marcin Draniak, „Mikrobiologia w muzealnictwie – profilaktyka i dezynfekcja”.
Na wykładzie zostaną przedstawione zagrożenia, wynikające z obecności mikroorganizmów w środowisku muzealnym. Omówione zostaną sposoby przeciwdziałania szkodliwemu działaniu mikroorganizmów i metody likwidowania skażeń mikrobiologicznych. Prezentacja zostanie zilustrowana materiałem fotograficznym.
Marcin Draniak – kierownik Laboratorium MNW, autor publikacji z dziedziny mikrobiologii w muzealnictwie.
08.07.2012 Jolanta Latkowska-Romaniuk z zespołem, „Problemy konserwatorskie i badawcze na przykładzie kilku ubiorów z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Przedstawienie przebiegu prac konserwatorskich i dokumentacyjnych przy płaszczu koronacyjnym Augusta III, dwóch XVIII-wiecznych jupkach (wierzchnie okrycie kobiece) i XVII-wiecznym żupanie.
Jolanta Latkowska-Romaniuk – kierownik Pracowni Konserwacji Tkanin w MNW.
22.08.2012 Mirosława Machulak, „Haftowany XVIII-wieczny ornat Ojców Kapucynów- historia i konserwacja”.
Wykład nawiąże do historii zbiorów Muzeum Prowincji Warszawskiej Braci Mniejszych Kapucynów, obecnie znajdującej się w Zakroczymiu. Przedstawienie rodzajów haftów stosowanych w XVIII w. oraz omówienie historii i konserwacji ornatu.
Mirosława Machulak – konserwator w Pracowni Konserwacji Tkanin MNW.

III. Historia kolekcji

29.08.2012 Andrzej Reiche, „Zabytki sumeryjskie, babilońskie i asyryjskie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie – historia powstania kolekcji sztuki Starożytnego Bliskiego Wschodu”.
Wystąpienie, ilustrowane zdjęciami zabytków, ma przybliżyć szerokiej publiczności historie powstawania kolekcji sztuki Starożytnego Bliskiego Wschodu od pierwszego daru w 1922 roku po jej zbogacenie o przekazy z polskich wykopalisk w Syrii w latach 90-tych oraz dary od osób prywatnych z początku XXI wieku. Prezentacja zabytków będzie połączona z informacją historii zabytku oraz o darczyńcach. W przypadku zabytków z wykopalisk omówiony zostanie ich kontekst archeologiczny.
Andrzej Reiche – kustosz Kolekcji Sztuki Starożytnego Bliskiego Wschodu, uczestnik wykopalisk na Bliskim Wschodzie w Iraku, Syrii i w Kuwejcie.
05.09.2012 Monika Dolińska, „Mumija niewiasty” – dziewiętnastowieczne początki egiptologicznych zbiorów MNW”.
Egipt jest obecny w muzeum od początku jego historii: sarkofagi egipskie pojawiły się w inwentarzu muzealnym w 1866 r., przejęte z Gabinetu Zoologicznego Uniwersytetu Warszawskiego (w tym jeden przywieziony w 1826 r. z Egiptu przez Jana Wężyka-Rudzkiego, sekretarza Stanisława Kostki-Potockiego); kolejne weszły w skład kolekcji w późniejszych latach. Tematem wykładu będą powikłane losy owych sarkofagów, tropienie ich historii i żmudna identyfikacja, a wreszcie prezentacja samych obiektów i ich ofiarodawców.
Dr Monika Dolińska – egiptolog, kustosz dyplomowany w Zbiorach Sztuki Starożytnej MNW, kierownik Misji Egiptologicznej Totmesa III w Deir el-Bahari.
12.09.2012 Witold Dobrowolski, „Prezentacja sztuki greckiej w warszawskim Muzeum Narodowym w latach 1949 – 2010”.
Będzie on dotyczyć zmian w sposobie prezentowania tej sztuki wynikających z procesu wzbogacania zbiorów oraz modyfikacji realizowanych założeń metodologicznych.
Prof. Witold Dobrowolski – emerytowany kurator Zbiorów Sztuki Starożytnej MNW.
19.09.2012 Alfred Twardecki, „Kolekcja inskrypcji greckich w Muzeum Narodowym w Warszawie”.
Tematem wystąpienia będzie przedstawienie największego w Polsce zbioru greckich inskrypcji oraz jego historii.
Dr Alfred Twardecki – kurator Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej MNW.
26.09.2012 Janina Wiercińska, „Dar Władysława Semerau-Siemianowskiego a początki muzealnej kolekcji monet antycznych”.
Władysław Semerau-Siemianowski (1849-1937) lekarz, kolekcjoner i numizmatyk, ponad czterdzieści lat swego życia spędził w Turcji gdzie pracował jako naczelny lekarz Kolei Wschodnich. Tam właśnie stworzył, ogromną bo liczącą blisko 30 tysięcy obiektów, kolekcję monet antycznych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócił do kraju i 2 lipca 1921 roku przekazał ją w całości Muzeum Narodowemu w Warszawie.
Janina Wiercińska – kustosz Działu Monet Antycznych w Gabinecie Monet i Medali, pracuje nad mennictwem Republiki i Cesarstwa Rzymskiego.
03.10.2012 Eliza Walczak, „Nadczarnomorska kolekcja numizmatów dr Ignacego Terleckiego”.
Wykład dotyczy XIX-wiecznej kolekcji numizmatów zebranych przez mieszkającego na Krymie lekarza wojskowego – dr Ignacego Terleckiego. Zbiór obejmuje monety kolonii greckich i władców antycznego państwa bosporańskiego, leżącego nad Morzem Czarnym, w tym dużą ilość cennych staterów elektronowych. Został zakupiony przez muzeum w latach 1925 i 1930 i obecnie jest to, mimo strat wojennych, najlepsza w Polsce, a nawet w Europie środkowej, kolekcja monet nadczarnomorskich.
Dr Eliza Walczak – adiunkt Działu Monet Obcych w Gabinecie Monet i Medali, pracuje nad mennictwem północno-wschodnich wybrzeży Morza Czarnego (Bospor, Chersonez, Olbia).
10.10.2012 Bożena Mierzejewska, „Od Faras do czwartej katarakty. Formowanie kolekcji nubijskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie”.
Początek formowania kolekcji nubijskiej w MNW związany jest ściśle z wykopaliskami polskich archeologów prowadzonych w latach 1960-64 w miejscowości Faras w północnym Sudanie, a w następnych latach także na innych stanowiskach, takich jak Kadero, Stara Dongola czy rejon IV katarakty na Nilu.
Bożena Mierzejewska – kustosz w Zbiorach Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej MNW, zajmuje się ikonografią sztuki chrześcijańskiego Wschodu.
17.10.2012 Aleksandra Sulikowska, „Obiekt numer 1. O ikonie nieznanego świętego, zakupionej na aukcji w Kolonii w 1862 roku”.
Wykład dotyczy ikony, która została nabyta, wraz z innymi obrazami, przez Justyniana Karnickiego w Kolonii w 1862 roku, a którą w inwentarzu Muzeum Sztuk Pięknych zapisano pod numerem 1. Dlaczego została wówczas zakupiona? Czy jej numer inwentarzowy możemy traktować jako znaczący? Jakie były jej późniejsze losy w Muzeum? – te pytania stanowić będą punkt wyjścia dla rozważań nad problemem kolekcjonowania ikon (i szerzej – sztuki cerkiewnej) w Polsce, w kontekście sytuacji politycznej, a zwłaszcza relacji polsko-rosyjskich.
Dr Aleksandra Sulikowska – kustosz w Zbiorach Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej MNW, zajmuje się Kolekcją Ikon i Rzemiosła Bizantyjskiego.
24.10.2012 Małgorzata Redlak, „Kolekcja sztuki islamu w Muzeum Narodowym w Warszawie”.
Wykład o dystynktywnych cechach muzułmańskiej sztuki arabskiej, perskiej i tureckiej oraz o różnych etnicznie ludach tworzących je na obszarach Azji, Afryki Północnej, Hiszpanii i na Bałkanach w różnych okresach czasowych. Epoka dominacji sztuki arabskiej przypada bowiem na wieki od VII do XVI, z zaznaczającym się okresem jej „odrodzenia” na przełomie XIX i XX wieku, dominacja sztuki perskiej występuje od X stulecia do współczesności, tureckiej zaś od wieku XII do współczesności.
Dr Małgorzata Redlak – arabistka, archeolog islamu, kustosz dypl. kolekcji sztuki muzułmańskiej w Zbiorach Sztuki Dalekiego Wschodu MNW.
7.11.2012 Anna Katarzyna Maleszko, „Sztuka japońska ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Historia powstania kolekcji japońskiej MNW i prezentacja najcenniejszych zabytków malarstwa, drzeworytu i rzemiosła artystycznego.
Anna Katarzyna Maleszko – kustosz w kolekcji japońskiej w Zbiorach Sztuki Dalekiego Wschodu MNW.
14.11.2012 Ryszard Bobrow, „Początki kolekcji sztuki dekoracyjnej w MNW”.
O pierwszych darach rzemiosła artystycznego pozyskanymi przed I wojną światową, przekazach Magistratu m. Warszawy, innych instytucji stołecznych i darach kolekcjonerów.
Ryszard Bobrow – kurator Zbiorów Sztuki Zdobniczej, specjalizuje się w historii złotnictwa, w tym polskiego, głównie XIX w.
21.11.2012 Ewa Orlińska-Mianowska, Monika Janisz, „Kostiumowe pamiątki teatru warszawskiego – o ubiorach XVIII-wiecznych teatru Bogusławskiego i Teatrów Rządowych”.
Ubiory, głównie męskie fraki szyte według mody francuskiej, służyły wielu pokoleniom aktorów. Dokładnie nie wiadomo,. jak trafiły do magazynów teatrów rządowych; zapewne były darami warszawskiej arystokracji zaangażowanej w tworząca się scenę narodową. Napisy na podszewkach są żywą ilustracją historii teatrów warszawskich, ich repertuaru i zaangażowanych tam artystów, także tych, których nazwiska nie pojawiały się w prasie i kronikach teatralnych.
Ewa Orlińska- Mianowska – kustosz w Kolekcji Tkanin w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW.
Monika Janisz – adiunkt w Kolekcji Tkanin w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW.
28.11.2012 Wanda Załęska, „Ryszard Stanisław Ryszard (1871–1955)– bankowiec, kolekcjoner i badacz porcelany polskiej i w Polsce używanej ”.
Osoba Ryszarda St. Ryszarda i jego pasja zbierania porcelany, która dzięki znawstwu wynikającemu z nieustannego doskonalenia warsztatu zbieracza-badacza pozwoliła mu stworzyć znakomitą , liczącą ponad 600 obiektów kolekcję XVIII-wiecznej porcelany europejskiej, nasuwają skojarzenia z bohaterem powieści Bruce Chatwina „Utz” . Wprawdzie losy zbioru Ryszarda, kupionego przez Muzeum Narodowe w Warszawie w 1936 roku w niczym nie przypominają dramaturgii zdarzeń w życiu Utza i tajemnic jego kolekcji miśnieńskich figurek porcelanowych , ale sensem życia obu zbieraczy zbyła ta sama fascynacja kruchymi, delikatnymi , niepowtarzalnymi przedmiotami z porcelany.
Wanda Załęska – kustosz w Kolekcji Ceramiki i Szkła w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW, zajmuje się dawną ceramiką europejską.
5.12.2012 Aleksandra Kasprzak, „Szklany świat Stanisława z Ruszczy Ursyn Rusieckiego”
Gdy w roku 1918 do zbiorów Muzeum Narodowemu m. stoł. Warszawy została przekazana kolekcja szkła Stanisława Ursyn Rusieckiego (1862-1944), kolekcjonerowi nie przyświecał cel dydaktyczno-patriotyczny; przyczyna była bardzo przyziemna – trudności finansowe. Jak sam pisał „Chcę więc poświęcić zbiór mój szkła pojedynczych okazów 1695, … na okupienie się … przed Magistratem. Dar był jednak niezwykły, ofiarowano bowiem „Najbogatszy w kraju zbiór szkła polskiego m.in. urzeckie, Naliboki itd. Z herbami, napisami i monogramami”.
Aleksandra J. Kasprzak – kustosz w Kolekcji Ceramiki i Szkła w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW.
12.12.2012 Anna Feliks, „Szymon Szwarz – antykwariusz i darczyńca współpracujący z Muzeum Narodowym w Warszawie w latach 1924 – 1934”.
Szymon Szwarz (1884–1959) był antykwariuszem aktywnie współpracującym z muzeami polskimi w latach 1923 – 1938, tj. z Muzeum Narodowym w Warszawie (1924–1934), z Zamkiem Królewskim na Wawelu (1931–1938) oraz Zamkiem Królewskim w Warszawie (1937-38). Dzięki niemu do naszych zbiorów pozyskano cenne muzealia, a wśród nich wiele poloniców, jak np. regalia saskie (koronę, berło, i płaszcz koronacyjny), rząd koński Stanisława Leszczyńskiego i Augusta II, kolekcję obrazów, rysunków i pasteli, zbiór majoliki włoskiej, a przede wszystkim renesansowe meble włoskie. Szwarz to intrygująca postać, znawca dzieł sztuki, świetny handlowiec i organizator, a także antykwariusz, nie stroniący od fałszerstw.
Anna Feliks – kustosz w Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim, zajmuje się opracowywaniem zbiorów, specjalista z zakresu meblarstwa zabytkowego.
19.12.2012 Dorota Gutkowska, Monika Janisz, „Antoni Strzałecki – kolekcjoner i darczyńca”.
Antoni Strzałecki był właścicielem jednej z największych warszawskich kolekcji rzemiosła artystycznego oraz militariów. Jej interesującą i cenną część stanowiły zabytkowe tkaniny i meble, które wzbogaciły zbiory Muzeum Narodowego już w początkach jego tworzenia. Wśród przekazanych przez Strzałeckiego przedmiotów znalazł się m. in. XVII-wieczny żupan oraz kabinet z przełomu XVII i XVIII w.
Dorota Gutkowska – historyk sztuki i konserwator zabytków, zajmuje się dawnymi meblami i tkaninami.
2.01.2013 Stefan Mieleszkiewicz, „Meble z kolekcji Leopolda Meyta w zbiorach MNW”.
Omówienie zabytkowych sprzętów z kolekcji Leopolda Meyeta pod względem typologicznym, wartości zabytkowej i artystycznej, historii związanej z przekazywaniem ich do ówczesnego Muzeum Sztuk Pięknych, zniszczeń w trakcie depozytu w magazynach firmy Wróblewskiego oraz napraw i wyceny przeprowadzonych przez warszawskiego stolarza Michała Herodka, a także znaczącej roli daru Meyeta w procesie tworzenia kolekcji mebli w MNW.
Stanisław Stefan Mieleszkiewicz – kustosz Działu Mebli w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW, specjalizuje się w historii meblarstwa i zegarmistrzostwa.
9.01.2013 Anna Mistewicz i Ryszard Bobrow, „Roman Szewczykowski, ślusarz, kolekcjoner i darczyńca”.
Przedstawiona zostanie sylwetka Romana Szewczykowskiego, warszawskiego majstra ślusarskiego i kolekcjonera, którego zbiory zostały przekazane do Muzeum Narodowego w Warszawie i stały się podwaliną Zbiorów Sztuki Zdobniczej. Omówione zostaną żelazne wyroby wykonane w warsztacie ślusarskim założonym przez Romana Szewczykowskiego.
Anna Mistewicz – adiunkt konserwatorski w Pracowni Konserwacji Ceramiki, Szkła i Metalu MNW, zajmuje się konserwacją obiektów wykonanych z metalu i w technikach mieszanych.
16.01.2013 Ewa Martyna, „Zakupy ze złomu w kolekcji Sreber i Metali”.
Począwszy od lat 50. XX wieku Kolekcja Sreber i Metali powiększała się dzięki współpracy z Centralą Jubilerską w Warszawie, która oferowała po cenie złomowej przedmioty srebrne nabywane od osób prywatnych i przeznaczone do przetopienia. Akcja popularnie określana jako „zakupy ze złomu” umożliwiła nabycie przez Muzeum wielu cennych przedmiotów (m.in. kielich mszalny z XIII w.) i jednocześnie uchroniła je przed całkowita destrukcją.
Ewa Martyna – kustosz w Kolekcji Sreber i Metali w Zbiorach Sztuki Zdobniczej MNW.
23.01.2013 Piotr P. Czyż, „100, 150, 200. Jubileusz Muzeum jubileuszem kolekcjonerów grafiki polskiej. Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887), Dominik Witke-Jeżewski (1862-1944), Leopold Wellisz (1882-1972)”.
Referat przybliża ważne dla Gabinetu Rycin i Rysunków MNW postaci wybitnych kolekcjonerów polskich, których zbiory stały się podstawą kolekcji Gabinetu. Każdą z osób charakteryzowało odrębne podejście do zagadnienia kolekcjonerstwa oraz inne gusta i potrzeby estetyczne, co znalazło swoje odzwierciedlenie w tworzonych przez nie zbiorach. Ich prywatne pasje z biegiem lat ewoluowały w misję tworzenia zbiorów publicznych.
Piotr P. Czyż – adiunkt w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW, zajmuje się głównie historią kolekcjonerstwa grafiki w kontekście zbiorów Muzeum i środowiska warszawskiego.
30.01.2013 Joanna A. Tomicka, „W służbie Ojczyzny – Generał Stefan Dembiński – kawalerzysta, kolekcjoner, darczyńca”.
Wykład przybliży sylwetkę wybitnego dowódcy, nieobecnego długo w oficjalnej historiografii bohatera wojen o niepodległość Polski, który w wyjątkowych okolicznościach historycznych, postanowił stworzyć kolekcję – nie dla własnej satysfakcji i chwały, lecz po to, by przekazać dar dzieł sztuki dla „zdruzgotanej Warszawy”. Budowanie przez Generała z pobudek patriotycznych i edukacyjnych kolekcji, zamierzonej od początku jako dar, daje asumpt do refleksji nad obecną kondycją kolekcjonerstwa i postawami obywatelskimi w zmieniających się warunkach społecznych.
Joanna A. Tomicka – kustosz w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW. Sprawuje opiekę merytoryczną nad kolekcjami rycin dawnych mistrzów szkół niderlandzkiej, holenderskiej, flamandzkiej i francuskiej XVI-XVIII w.
06.02.2013 Justyna Guze, „Jan Gottlib Bloch (1836-1902), kolekcjoner rysunków na miarę europejską”.
Osiągnąwszy sukces życiowy i finansowy Jan Gottlib Bloch zaczął zbierać rysunki dawnych mistrzów europejskich oraz francuskie rysunki obyczajowe, satyryczne i karykaturalne, przeznaczone do XIX-wiecznych publikacji prasowych i książkowych.
Po jego śmierci, wdowa, Emilia z Kronenbergów, przekazała kolekcję rysunków Towarzystwu Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie pozostawały do czasu drugiej wojny światowej. Dalsze burzliwe losy tej kolekcji, w której znajdują się dzieła takich artystów jak Giulio Romano, Francesco Salviati, Federico Zuccaro, Hubert Robert, François Boucher, Giandomenico Tiepolo czy Jean Isidore Grandville, będą tematem tego wykładu.
Justyna Guze – starszy kustosz w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW, zajmuje się rysunkami francuskimi i włoskimi XVI-XIX w., ze szczególnym uwzględnieniem XVIII-wiecznych rysunków francuskich i weneckich.
13.02.2013 Piotr Borusowski, „Rysunki z podróży do Brazylii i Indii Adalberta (1811–1873) i Waldemara (1817–1849) von Hohenzollern. Kolekcja książąt heskich w Gabinecie Rycin i Rysunków Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Muzeum Narodowe w Warszawie posiada unikatowy zespół rysunków, stanowiących ilustrację podróży dwóch braci, książąt von Hohenzollern. Wyprawę do Brazylii odbył w latach 1842–1844 Adalbert, pretekstem było wręczenie cesarzowi Pedro II Orderu Czarnego Orła w imieniu króla Prus. Jego młodszy brat Waldemar udał się w latach 1844–1846 w podróż do Indii, gdzie m. in. brał udział w I wojnie Brytyjczyków z Sikhami. Rysunkowe cykle, choć wykonane przez artystów-amatorów, pozwalają przykładowo poznać jak wyglądało Rio de Janeiro ponad 150 lat temu czy odczuć potęgę ośnieżonych szczytów Himalajów.
Piotr Borusowski – adiunkt w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW. Jest odpowiedzialny za rysunki niderlandzkie, holenderskie, flamandzkie i niemieckie powstałe przed 1800 rokiem.
20.02.2013 Joanna Sikorska, „Seweryn Smolikowski. Historia kolekcji ze skandalem w tle”.
Seweryn Smolikowski (1850–1920) był twórcą bogatej i bardzo zróżnicowanej kolekcji sztuki, która trafiła do Muzeum w latach 1927–1929. Postać samego kolekcjonera jest równie interesująca i frapująca jak jego zbiory – był on filozofem, filantropem, bibliofilem, ale i postacią „uwikłaną”, o którego gwałtownej śmierci rozpisywały się warszawskie pitawale.
Dr Joanna Sikorska – kustosz kolekcji grafiki XV w. oraz kolekcji grafiki nowożytnej włoskiej i niemieckiej w Gabinet Rycin i Rysunków MNW.
27.02.2013 Ewa Frąckowiak, „Germinal” – teka pełna arcydzieł. Dar upamiętniający żonę Aleksandrę, złożony do Muzeum Narodowego w Warszawie przez Jana Lewińskiego”.
W 1927 roku do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie została ofiarowana teka graficzna zatytułowana Germinal. Album de XX Estampes Originales, wydana przez La Maison Moderne w Paryżu w 1899 (egzemplarz nr 93/100). Wykład przedstawi zawarte w niej dzieła, zebrane przez znakomitego propagatora sztuki awangardowej przełomu XIX i XX wieku, Juliusa Meier-Graefe’a w Paryżu. Znajdują się wśród nich prace najważniejszych artystów tego czasu od Van Gogha i Toulouse-Lautreca do Vuillarda i Bonnarda. Odrębnym zagadnieniem są niezwykłe okoliczności, w jakich teka ta została ofiarowana do zbiorów muzealnych.
Ewa Frąckowiak – kustosz w Gabinecie Rycin i Rysunków MNW, zajmuje się grafiką autorską XIX i XX w.
6.03.2013 Hanna Benesz, Johann Peter Weyer i początki kolekcji warszawskiego Muzeum Sztuk Pięknych
Johann Peter Weyer (1794-1864), architekt miasta Kolonii, był również słynnym kolekcjonerem sztuki. W jego zbiorach znajdowało się ponad 600 obrazów, dla których kolekcjoner-architekt wybudował specjalny budynek – galerię. Weyer nie gromadził dzieł sztuki wyłącznie dla siebie, był także pierwszym spośród donatorów kolońskiego Muzeum Wallraf-Richartz. Jednak osobiste koleje losu spowodowały, iż Johann Peter Weyer zmuszony był sprzedać swoje zbiory. Honorowy dyrektor Muzeum, Justynian Karnicki (1806-1874) został wysłany do Kolonii, by na aukcji nabyć pierwsze obrazy. Karnicki zakupił wówczas 36 obrazów, które stanowiły reprezentatywny wybór najważniejszych szkół europejskiego malarstwa. Do dnia dzisiejszego, po katastrofach dwóch wojen światowych spośród tych pierwszych nabytków w MNW zachowało się 29 dzieł.
Hanna Benesz – kustosz malarstwa niderlandzkiego i flamandzkiego w Zbiorach Dawnej Sztuki Europejskiej MNW.
13.03.2013 Renata Higersberger, „Ignacy Korwin Milewski – wyrafinowany esteta”.
Bujne losy awanturnika o wybitnej intuicji kolekcjonerskiej, twórcy wyjątkowej, znanej na świecie kolekcji 250-ciu dzieł malarstwa polskiego końca XIX w, której część wzbogaciła zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie w prawdziwe chef-d’oeuvre.
Renata Higersberger – adiunkt w Zbiorach Sztuki Polskiej do 1914 r. MNW.
20.03.2013 Iwona Danielewicz, „Kolekcja Gabrieli Zapolskiej”.
W 1895 roku pisarka przywiozła do Warszawy wspaniałą kolekcję obrazów i rzeźb francuskich postimpresjonistów: Gauguina, Seurata, van Gogha, Paula Sérusiera i innych. Fragment tej kolekcji znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
Iwona Danielewicz – kurator Galerii Malarstwa Polskiego do 1914 r. MNW, specjalistka z zakresu malarstwa francuskiego XVIII i XIX w.
27.03.2013 Danuta Jackiewicz, Od Józefa Ignacego Kraszewskiego do Janusza Przewłockiego, czyli jak powstaje kolekcja fotografii w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Prezentacja najcenniejszych, najbardziej zaskakujących i zupełnie nieznanych fotografii z kolekcji darczyńców Muzeum Narodowego w Warszawie. Fotografia – nowoczesny i frapujący sposób obrazowania – inspirowała pisarzy, architektów, malarzy, rzeźbiarzy, historyków, prawników, księży. Każdy z kolekcjonerów zdjęć zbierał odbitki według własnego klucza oraz indywidualnej filozofii percepcji. Bogata tradycja kolekcjonowania zdjęć, zobrazowana na przykładach zachowanych w Muzeum Narodowym w Warszawie, ma kapitalne znaczenie dla rozwijającej się współcześnie mody na tworzenie kolekcji fotografii.
Danuta Jackiewicz – kurator Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych MNW.
3.04.2013 Maria Kurpik, „Kiedy marzenie staje się rzeczywistością – historia Muzeum Plakatu w Wilanowie i jego kolekcji”.
To historia miejsca i powstania Muzeum Plakatu. Jest to również próba przedstawienia historii, unikatowej na skalę światową kolekcji plakatu polskiego i jednej z bardziej liczących się kolekcji plakatu światowego, ale także historii miejsca i ludzi bez których marzeń i dążeń do ich realizacji nie powstałaby ta wyjątkowa na skalę światową placówka muzealna.
Maria Kurpik – kurator Muzeum Plakatu w Wilanowie, oddziału MNW.
10.04.2013 K.Nowakowska-Sito, „Po co w muzeum sztuka nowoczesna? Kolekcja Sztuki XX wieku – historia, dzieła, konteksty”.
Wykład będzie poświęcony Historii powstania odrębnej kolekcji Sztuki XX wieku, najważniejszym zespołom ją budującym oraz kontekstom, w jakich była tworzona, odbierana i prezentowana.
17.04.2013 Anna Żakiewicz, „Skąd się wziął Witkacy w MNW?”.
Wykład o początkach i historii kolekcji witkacowskiej – najpierw depozyt Władysławy Reynelowej (1931), a następnie jej dar i zakup (1961) oraz parę uciesznych historyjek, jak np. ta o pozyskaniu „Fałszu kobiety” w 1989 oraz nieudane podejście do pozyskania ostatniego autoportretu z 1939 r. z zeszłym roku.
Dr Anna Żakiewicz – kustosz dyplomowany Gabinetu Grafiki i Rysunków Współczesnych MNW.
24.04.2013 Anna Manicka, „Rysunki i obrazy Bronisława Wojciecha Linkego (1906-1962) w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie”.
Wykład poświęcony historii kolekcji znakomitego artysty. Zbiory rysunków gwaszy i akwarel Linkego w Muzeum Narodowym w Warszawie są największe w Polsce. Są wśród nich zarówno dary jak i zakupy od samego artysty, a potem od jego żony Anny Linke, znakomitej tłumaczki z języka niemieckiego, autorki niepublikowanych wspomnień o mężu. Kolekcja Linkego w Muzeum obejmuje przeszło 380 rysunków, w tym szkicowniki, a także 11 obrazów.
Dr Anna Manicka – kustosz w Gabinecie Grafiki i Rysunków Współczesnych MNW, zajmuje się grafiką dwudziestolecia międzywojennego, a także współczesną grafiką polską.
8.05.2013 Anna Maga, „Design w Muzeum Narodowym w Warszawie – historia kolekcji”.
Wykład przedstawi przyczyny pierwszego dużego przekazu do Muzeum Narodowego obiektów z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego (1978), inicjującego powstanie Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego. Podkreślając znaczenie osób, które się do tego przekazu przyczyniły, skupię się na prezentacji założeń programowym Hanny Chwierut –Jasickiej – organizatorki i pierwszej wieloletniej kierowniczki Ośrodka i na charakterystyce kilku ważniejszych kolekcji, które wzbogaciły zbiór. Nie zabraknie uwag dotyczących kryteriów stałej rozbudowy zbioru i planów na przyszłość.
Anna Maga – kustosz w Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego MNW, interesuje się historią polskiego wzornictwa – szczególnie meblami i szkłem.
15.05.2013 Anna Frąckiewicz, „Kolekcja wzornictwa Wandy Telakowskiej”.
Wykład przedstawi historię kolekcji, która stanowiła zaczątek zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego. Stworzyły ją meble, ceramika, szkło, tkaniny i odzież, wyroby z metalu i zabawki – rezultaty rozmaitych działań inspirowanych przez Wandę Telakowską, która już od 1945 roku próbowała na różne sposoby zorganizować współpracę plastyków z przemysłem, stworzyć warunki ku temu, aby produkowane seryjnie przedmioty codziennego użytku były projektowane przez artystów. Projekty, modele i prototypy gromadzone były przez lata we wzorcowni Instytutu Wzornictwa Nowoczesnego. Pomysł przekazania ich do MNW był ostatnią inicjatywą odchodzącej na emeryturę Wandy Telakowskiej.
Anna Frąckiewicz – kustosz w Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego MNW, zajmuje się polską sztuką użytkową i wzornictwem, głównie wnętrzami i meblarstwem.
22.05.2013 Anna Demska, „Kolekcja Wzornictwa jako źródło wiedzy o polskiej sztuce ludowej”.
Wykład jest prezentacją części kolekcji Ośrodka inspirowanej tą dziedziną, a pochodzącej głównie z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Tkaniny drukowane, tkane, hafty, koronki, ceramika, obiekty powstałe w latach 40. i 50. XX w. w projektanckich zespołach ludowych z inspiracji Wandy Telakowskiej, zostały opracowane do produkcji przez projektantów z IWP. Ta prezentacja będzie także próbą odpowiedzi na pytanie czy i w dniu dzisiejszym aktualny jest problem poszukiwania tożsamości i czy kolekcja wzornictwa może stać się inspiracją do takich poszukiwań.
Anna Demska – kustosz w Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego MNW, specjalizuje się we współczesnej tkaninie unikatowej oraz drukowanej i malowanej.